Đưa chúng tôi đi một vòng quanh thôn, bác Nguyễn Đình Viện, nguyên Trưởng thôn thời điểm bắt đầu thực hiện NTM ở Cốc Cai chia sẻ: Lúc mới được chọn làm thôn điểm xây dựng NTM của xã, Cốc Cai cũng còn nhiều khó khăn. Đường giao thông chỉ rộng khoảng hơn 1 mét và chưa được cứng hoá, đi lại rất vất vả. Nhà văn hoá xuống cấp trầm trọng không có nơi cho bà con sinh hoạt và họp. Toàn thôn có hơn 20% là hộ nghèo và cận nghèo. Chưa có nhiều mô hình kinh tế hiệu quả, theo hướng hàng hoá. Mọi người cũng chưa hiểu xây dựng NTM là như thế nào. Với trách nhiệm là thôn điểm, làm gương, rút kinh nghiệm cho các thôn khác, nên ngay từ đầu, tập thể lãnh đạo thôn đã được xã chỉ đạo và xác định phải cố gắng thực hiện có hiệu quả phong trào này.
Xây dựng NTM ở Cốc Cai, trước hết phải kể đến việc tích cực tuyên truyền vận động để người dân hiểu và chung tay xây dựng NTM. Trong 5 năm qua, nhìn vào những kết quả huy động nhân dân đóng góp được trên 2.500 ngày công lao động, 125 triệu đồng, hàng nghìn mét vuông đất để xây nhà văn hoá, đổ bê-tông gần 2 km đường nội thôn rộng 3,5m, nội đồng rộng 2,5m; di rời 35 chuồng trại gia súc ra xa nhà, láng bó và làm nhà vệ sinh cho 67 nhà... cho thấy Cốc Cai đã làm rất tốt điều này. Đặc biệt, trong số những người đứng ra hiến đất, quyên góp tiền xây dựng NTM, đi đầu luôn là các đồng chí lãnh đạo thôn như bác Viện hiến gần 700m2 đất và đổi một thửa ruộng cho gia đình khác để khai thông tuyến đường nội đồng duy nhất của thôn... Chính vì vậy, người dân thôn Cốc Cai đã nhiệt liệt hưởng ứng và làm theo. Anh Nguyễn Đình Duẩn bày tỏ: “Mọi người đều cùng nhau tham gia xây dựng nông thôn, nhất là Bí thư Chi bộ và Trưởng thôn; thế nên không có lý do gì chúng tôi lại không hưởng ứng. Tôi cũng đã hiến hơn 200m2 đất để thôn làm đường và xây trụ sở thôn”. Trưởng thôn Nguyễn Văn Cường khẳng định: Nếu không có sự hưởng ứng, chung tay của bà con nhân dân trong thôn, chắc chắn việc xây dựng NTM của thôn không thể hoàn thành sớm như vậy được.
Nhà Văn hoá thôn Cốc Cai được xây dựng trên diện tích gần 700m2 do nhân dân hiến đất
Ngoài huy động nhân dân đóng góp để xây dựng cơ sở hạ tầng, việc tích cực, mạnh dạn áp dụng kỹ thuật mới vào sản xuất và hình thành các mô hình kinh tế gia đình đã giúp nâng cao thu nhập cho người dân. Khi kinh tế khấm khá, bà con có điều kiện tái đầu tư và huy động nội lực đổi mới nông thôn. Đây cũng là yếu tố lớn góp phần thay đổi bộ mặt nông thôn của Cốc Cai như hiện nay. Trong những năm qua, thôn Cốc Cai đã xây dựng 29 mô hình nuôi lợn nái sinh sản ở 29 hộ, nguồn Quỹ phát triển thôn đã hỗ trợ 3 gia đình phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm; mạnh dạn thâm canh giống lúa chất lượng cao Japonica ĐS1 cho năng suất gần 70 tạ/ha; giống ngô lai NK4300 năng suất 40 tạ/ha; phát triển đàn đại gia súc ổn định và tăng theo từng năm... Nâng mức thu nhập bình quân đầu người từ gần 6 triệu đồng/người/năm năm 2011 lên trên 18 triệu đồng/người/năm năm 2015.
Đồng chí Nguyễn Văn Mậu, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã Mậu Duệ đánh giá: Lựa chọn Cốc Cai làm thôn điểm của xã trong xây dựng NTM cho đến nay đã cho thấy, đó là sự lựa chọn đúng. Thôn có những hạn chế nhất định nhưng đã thực hiện nhiều cách làm hay, hiệu quả để hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM. Qua đó, làm cơ sở cho các thôn khác rút kinh nghiệm để thực hiện hiệu quả hơn; góp phần không nhỏ giúp xã cán đích NTM sớm.
