Hòa giải thành, đối thoại thành giúp giải quyết triệt để, hiệu quả các tranh chấp mà không phải mở phiên tòa xét xử. Kết quả hòa giải thành, đối thoại thành được các bên tự nguyện thi hành; tiết kiệm chi phí, thời gian, công sức của các bên liên quan và Nhà nước; hạn chế tranh chấp, khiếu kiện kéo dài, gây bức xúc trong dư luận. Với Tòa án, đổi mới, tăng cường và nâng cao hiệu quả hòa giải, đối thoại là giải pháp căn cơ, giúp giải quyết khối lượng công việc ngày càng nặng nề, trong bối cảnh hàng năm các tranh chấp, khiếu kiện không ngừng tăng lên cả về số lượng và tính chất phức tạp trong khi biên chế không tăng.
Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, Tòa án nhân dân huyện Yên Minh đã khẩn trương chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất cũng như lựa chọn những người có đủ điều kiện, tiêu chuẩn bổ nhiệm 03 Hòa giải viên. Các Hòa giải viên đều là những người có uy tín cao trong xã hội, là Chấp hành Viên, Thư ký Tòa án có kiến thức sâu rộng, hiểu biết xã hội, có khả năng hòa giải, đối thoại. 100% các Hòa giải viên đều đã được tham gia lớp bồi dưỡng nghiệp vụ hòa giải, đối thoại.
Sau hơn một năm triển khai thi hành Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, mặc dù dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp nhưng công tác hòa giải, đối thoại tại Tòa án nhân dân huyện Yên Minh đã đạt được những kết quả nhất định. Tổng số vụ, việc Tòa án nhân dân huyện Yên Minh chuyển hòa giải, đối thoại là 115 vụ, việc trong đó đã hòa giải thành, đối thoại thành là 91 vụ việc, chiếm tỷ lệ 79%. Có thể nói đây là con số hết sức ấn tượng sau khi có Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, điều đó chứng minh tính thực tiễn đáp ứng được nhu cầu và đòi hỏi của xã hội để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong đời sống của Luật. Tuy thời gian triển khai thi hành Luật chưa lâu nhưng các hòa giải viên đã nhanh chóng tiếp cận công việc, sắp xếp thời gian khoa học, đảm bảo giải quyết đúng tiến độ, hòa giải các vụ việc đạt kết quả rất tốt, không có trường hợp nào để hồ sơ hòa giải, đối thoại quá thời hạn.
Thông qua việc triển khai thực hiện Luật, việc hòa giải, đối thoại thành đã giảm thiểu được một số lượng án phải thụ lý giải quyết theo thủ tục tố tụng, từ đó giảm bớt khối lượng công việc thực tế cho Thẩm phán, Thư ký. Hiện Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án đã và đang được người dân trên địa bàn huyện quan tâm, tìm hiểu; rất nhiều đương sự đã lựa chọn hòa giải viên giải quyết đơn khởi kiện của mình sau khi được tuyên truyền về Luật hòa giải, đối thoại.
Để có được những kết quả bước đầu như vậy, trước hết tập thể cán bộ công chức Tòa án, nhất là người đứng đầu phải nhận thức rõ về ý nghĩa, tầm quan trọng và hiệu quả của việc giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải, đối thoại tại Tòa án, từ đó việc triển khai và thi hành Luật mới thật sự đạt hiệu quả. Quá trình thực hiện nhiệm vụ phải tâm huyết, có kỹ năng hòa giải nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ của Hòa giải viên và giải quyết hiệu quả các tranh chấp ngay từ khi nhận đơn khởi kiện. Tòa án cần giải thích rõ đối với người có đơn khởi kiện, đơn yêu cầu về Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Đây được xem là biện pháp khả thi và hiệu quả, khi người dân hiểu được ý nghĩa và lợi ích mà hòa giải, đối thoại mang lại thì họ sẽ lựa chọn cách thức này. Bên cạnh đó phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa Tòa án và các Hòa giải viên, chuẩn bị tốt việc hòa giải, bố trí thời gian phù hợp, bố trí điều kiện cơ sở vật chất phục vụ việc hòa giải.
Để nâng cao hiệu quả thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, thời gian tới, Tòa án nhân dân huyện Yên Minh sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hòa giải, đối thoại tại Tòa án; kịp thời cung cấp cho các Hòa giải viên những văn bản quy phạm pháp luật mới; tiếp tục áp dụng các quy định về tính linh hoạt của chế định hòa giải, đối thoại tại Tòa án như thực hiện hòa giải, đối thoại ngoài trụ sở Tòa án./.